NOVIOMAGUM

I.

NOVIOMAGUM

oppid. Germaniae superioris in Palatinatu, vulgo Odenheim. Vel est ipsa Spira urbs, ad Rhenum, 1. cum dimid. leuc. infra. Udenheim pagum, ubi nunc Philippoburgum. Aliter Noviomagus Nemetum, et Noeomagum. Noviomagum item Newenburg, ut videtur Ortelio oppid. Germaniae superioris in Alsatia ad Rhenum, inter Hagenoiam 5. et Spiram 6. leuc. Vide Neopyrgum.

II.

NOVIOMAGUM

urbs insignis Germaniae inferioris, Geldriae inferioris, primaria. Numagen, ad Vahalim fluv. 2. leuc. ab Arenaco in meridiem, 9. a Ruremonda in Boream, 6. ab Ultraiecto in Ortum; 20. infra Coloniam Agrippinam in Boream, permunita. A. C. 1585. turbarum tempore, Hispanis, a romanae religionis sectat oribus, quorum magna in urbe vis, dedita est, quam Scenkius, infelici conatu, recuperare annisus, Vahali est mersus, A. C. 1589. sed felicior Mauritius Princeps, illam A. C. 1591. fortiter expugnatam, Confoederatorum Belgii Ordinum Dominio adiecit. Quibus illa A. C. 1672. bellô Belgicô-Anglicô-Gallicô; etc. a Gallis, postquam cives fortissime aliquamdiu restitissent, erepta quidem, sed annô et Fortunâ vertente, reddita est. Quam historiam dignam scitu, exhibet libro peculiari Gallice scripto, Ioh. le Brun, Minister Noviomagensis. Coeterum apparere primum haec urbs incepit, in Itiner. Antonini: cui Palatium a Carolo M. additum annales Francici docent; insuperque id ipsum in cineres dedisse, urentibus Normannis. Postquam dein Germani praepotuêre, libera civitas, multumque Imperatoribus dilecta sedes. Post scissô Pontificum artibus Germaniae imperiô, a Wilhelmo Hollandiae Comite, qui eius partem obtinuit, Ottoni Geldriae tum Comiti, pignori data, ex eo iure annexa Geldris, contermino agro et oppidis imperat, dives pace, nec ingeniis infecunda. Arx, in regione, veteris militiae inclita monumentis, cuius operis gloriam ad Iulium per Gallias militantem oppidani trahunt. Quidam conditores urbis Cattos fuisse memorant, qui, profugi quondam patriâ, Rheni Insulam et proxima Belgicae orae cultoribus vacua tenuerint; de quo vide Hug. Grotium, Hist. l. 2. ad A. C. 1591. In hac urbe Synodô celebratâ, constituit Henricus II. Imperator, ut panis ad dextram, calix ad sinistram, in administratione S. Cenae, collocaretur. Circa A. C. 1005. Laetus, Comp. Hist. Univ. p 244. ibidem pax conclusa A. C. 1679. quae male servata hodierno bello, quô tota Europa concutitur, occasionem funestam praebuit. vide et infra.